1431 – 1435 r.: Wojna polsko – krzyżacka
[ Powrót do historii Polski ]
Powodem wybuchu wojny było zawarcie 19 czerwca 1431 roku przez wielkiego mistrza Paula Russdorfa przymierza z buntującym się przeciw Polsce wielkim księciem litewskim Świdrygiełłą. Oznaczało to zaangażowanie się zakonu krzyżackiego w podejmowane przez Zygmunta Luksemburskiego próby rozbicia unii polsko-litewskiej.
W czerwcu 1431 roku wojska polskie w liczbie około 22 tys. żołnierzy wyruszyły wraz z królem Władysławem Jagiełłą na Wołyń aby stłumić bunt wielkiego księcia Świdrygiełły i w sierpniu obległy Zamek w Łucku. Biskup włocławski Jan interweniował u wielkiego mistrza w sprawie pogłosek o zbrojeniach krzyżackich, ale otrzymał odpowiedź z 5 sierpnia, że nie ma zamiaru zaatakowania polskich ziem. Mimo tej odpwiedzi 17 sierpnia Krzyżacy najechali trzema grupami ziemię dobrzyńską, Kujawy i Krajnę.
Chcąc ukarać Krzyżaków za poparcie udzielone Świdrygielle i za najazd z 1431 w dniu 8 marca 1432 roku na zjeździe w Sandomierzu postanowiono powołać pod broń całe rycerstwo, a w lipcu Polska zawarła w Pabianicach sojusz z czeskimi husytami. Wojna rozpoczęła się w czerwcu 1433 roku. Krzyżacy bardzo dotkliwie odczuli najazd Spustoszenie ziemi pomorskiej było tak duże, że, według Krzyżaków, pozostało na tym obszarze jedynie 14 niezniszczonych wsi.
13 września 1433 roku w Jasińcu zawarto rozejm, który obowiązywał do Bożego Narodzenia, a w tym czasie miały się rozpocząć rokowania pokojowe w Brześciu Kujawskim. Polacy postawili warunki, które Krzyżacy odrzucili. Były to: rezygnacja przez Zakon z zależności od Cesarstwa i uciekania się w sporach z Polską do arbitrażu cesarza, papieża czy soboru, oddanie Zamku Dybów (Nieszawy), zaprzestanie działania z Świdrygiełłą i uwolnienie poddanych od posłuszeństwa w razie zerwania pokoju z winy zakonu krzyżackiego.
Po odrzuceniu warunków przez Krzyżaków, Polacy zagrozili nowym najazdem, co zmusiło wielkiego mistrza do zawarcia 15 grudnia 1433 roku w Łęczycy kolejnego rozejmu, który miał obowiązywać przez dwanaście lat Krzyżacy zatrzymali Nieszawę (Zamek w Dybowie), a Polacy zajęte latem grody w Nowej Marchii.
Ostatnim akcentem wojny był atak w 1435 roku oddziałów Zakonu Kawalerów Mieczowych, na Litwę. W dniu 1 września rozegrała się bitwa pomiędzy wojskami zakonnymi i oddziałami Świdrygiełły oraz wojskami polskimi Jakuba Kobylańskiego i litewskimi Zygmunta Kiejstutowicza, w której Krzyżacy i Świdrygiełło ponieśli całkowitą klęskę.
Pokój, po długich negocjacjach, podpisano w Brześciu Kujawskim 31 grudnia 1435 roku. Strona krzyżacka przyjęła wszystkie warunki, łącznie z oddaniem Polakom Nieszawy.