Konferencja w Poczdamie

[ Strona informacyjna: Konferencje Wielkiej Trójki ]

Konferencje Wielkiej Trójki

[ Konferencja w Teheranie ] [ Konferencja w Jałcie ] [ Konferencja w Poczdamie ]

Winston Churchill w telegramie z 12 maja 1945 roku, adresowanym do nowego prezydenta Stanów Zjednoczonych, wystąpił z inicjatywą ponownego spotkania szefów rządów Wielkiej Trójki w celu przyjęcia ustaleń w związku z zakończeniem II wojny światowej.

Już wtedy brytyjski premier, informując nowego prezydenta Stanów Zjednoczonych, którym został Harry Truman, o dążeniach Stalina do podporządkowania sobie państw Europy Środkowej i rozszerzenia swych wpływów na inne części Europy, użył terminu „żelazna kurtyna”, która opadła na linii Lubeka-Triest-Korfu.

Brytyjski premier twierdził, że Sowieci będą niedługo mieli w swym ręku rządy znajdujące się poza tą linią. Pisał o nowym układzie sił w Europie i wyłaniającej się potędze sowieckiej. Przede wszystkim oskarżał ZSRS o fałszywą interpretację porozumień z konferencji w Jałcie i o niewłaściwy stosunek do Polski.

Sowieci blokowali jeszcze w tym czasie utworzenie przewidzianego w Jałcie polskiego Rządu Tymczasowego Jedności Narodowej, nie zgadzając się na wejście do niego Stanisława Mikołajczyka i niektórych polityków emigracyjnych, co było warunkiem uznania tego rządu przez Zachód.

Harry Truman i Józef Stalin przystali na propozycję spotkania wysuniętą przez Winstona Churchilla i trzecia z konferencji Wielkiej Trójki odbyła się w dniach 17 lipca – 2 sierpnia 1945 roku w Poczdamie. 28 lipca Winstona Churchilla zastąpił nowy premier Wielkiej Brytanii, Clement Attlee. Celem konferencji było ustalenie trybu likwidacji skutków II wojny światowej, losów Niemiec, opracowanie traktatów pokojowych i zasad organizacji powojennego świata. W Poczdamie zostały rozwinięte i potwierdzone ustalenia konferencji jałtańskiej.

Uchwały konferencji poczdamskiej składały się z czternastu części. Do najważniejszych ustaleń należały decyzje dotyczące powojennego losu Niemiec, które zostały obarczone odpowiedzialnością za II wojnę światową. Wyraźnie podkreślono, że „nie leży w zamiarach sprzymierzonych zniszczenie narodu niemieckiego lub obrócenie go w niewolników, lecz doprowadzenie, na drodze demokratycznej i pokojowej, do rodziny narodów świata.”

Potwierdzono podzielenie Niemiec na cztery strefy okupacyjne (brytyjską, amerykańską, francuską i sowiecką). Celem okupacji miało być stworzenie warunków do odrodzenia w przyszłości suwerennego państwa niemieckiego.

Ustalono, iż w okresie kontroli w Niemczech nastąpi demilitaryzacja, czyli całkowita likwidacja przemysłu zbrojeniowego, denazyfikacja, wiążąca się z ukaraniem hitlerowskich zbrodniarzy wojennych w tzw. procesie norymberskim, demokratyzacja, która miała polegać na zniesieniu ustawodawstwa narodowo-socjalistycznego i dekartelizacja, czyli likwidacja monopolistycznych porozumień przemysłu niemieckiego, współodpowiedzialnego za rozwój machiny wojennej hitlerowskich Niemiec.

Berlin został podzielony na 4 strefy okupacyjne. Nie powiodły się natomiast plany Józefa Stalina, który chciał wyodrębnienia ze stref okupacyjnych Zagłębia Ruhry i nadania mu statusu wzorowanego na Berlinie.

Zadecydowano, że Niemcy wypłacą odszkodowania dla państw poszkodowanych. Przyjęto zasadę, że każde państwo okupacyjne będzie dochodzić swych roszczeń na terytorium własnej strefy. Jedynie ZSRS miał otrzymać ze stref zachodnich 15% skonfiskowanego potencjału przemysłowego w zamian za żywność, węgiel i inne surowce, a 15% reparacji wojennych przyznanych ZSRS miała otrzymać Polska.

Wielka Brytania, USA i Francja po spełnieniu warunków demilitaryzacji, dekartelizacji, demokratyzacji oraz denazyfikacji kontrolowanych przez siebie stref, po wyłonieniu wolnego rządu niemieckiego oddały mu pełnie władzy nad tą częścią Niemiec. Jedynie strefa sowiecka, została zamieniona w satelickie państwo Niemiecką Republikę Demokratyczną (NRD), gdzie władzę z ramienia Kremla i pod ochroną wojsk sowieckich sprawowali niemieccy komuniści.

Podjęto też decyzję o przesiedleniu ludności niemieckiej z Polski, Czechosłowacji i Węgier do Niemiec. Decyzja o przesiedleniu rozumiana była jako potwierdzenie przez Wielką Trójkę ostatecznego charakteru polsko-niemieckiej granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej.

Dodaj komentarz