Fiedler Franciszek

Franciszek Fiedler, właściwie Efroim Truskier – ur. 12 września 1880 r. w Warszawie, zm. 27 listopada 1956 r. w Warszawie, pochodzący z bogatej, żydowskiej rodziny mieszczańskiej, jego ojciec był bankierem. Polski historyk ruchu robotniczego i działacz komunistyczny. Nazwisko Fiedler przyjął w młodości. Studiował w Berlinie i w Zurychu. Od 1905 roku zajął się działalnością komunistyczną, za co był wielokrotnie więziony przed I wojną światową i w II RP. Był jednym z głównych ideologów PPR, jednak w 1924 roku został oskarżony przez partyjnych rywali o działalność prawicową i wydalony z partii.

Wyjechał do Związku Sowieckiego, gdzie uczęszczał na specjalny kurs ideologiczny i wydawniczy organizowany przez Komintern. Nadzór nad kursem sprawowała CzKa i jak podaje Leszek Szymowski w książce „Media wobec bezpieki”, Fiedler został wtedy najprawdopodobniej pozyskany do współpracy ze służbami ZSRS. Zaczął od tego czasu dużo podróżować tworząc ogniwa KPP w takich miastach jak Gdańsk, Berlin, Paryż i Zurych. Korzystał z funduszy ZSRS, będących w dyspozycji wywiadu zagranicznego CzKa. W 1935 roku został sekretarzem KPP do spraw wydawniczych. Po rozwiązaniu KPP został wysłany na południe Francji gdzie organizował pomoc dla komunistów wracających z przegranej wojny w Hiszpanii.

Do Polski wrócił w 1945 roku, został wykładowcą Centralnej Szkoły Partyjnej, wykładał historię ruchów robotniczych. W 1947 roku został redaktorem naczelnym miesięcznika „Nowe Drogi”. Funkcję tę pełnił do 1952 roku, gdy zastąpił go Roman Werfel.

« Powrót do Leksykonu