Hryckowian Jan

Jan Hryckowian – ur. 15 października 1907 r. w Latrobe w stanie Pensylwania w USA, zm. 18 marca 1975 r., żołnierz AK, krwawy stalinowski sędzia wojskowy, adwokat. Jego rodzina powróciła do Polski w okresie międzywojennym a on ukończył Wydział Prawa na Uniwersytecie Jagiellońskim w 1931 roku i dwa lata później, jako zawodowy wojskowy, rozpoczął pracę w sądownictwie. Aż do wybuchu II wojny światowej pracował jako czynny sędzia w Wojskowych Sądach Rejonowych w Grodnie i Tarnopolu.

W okresie okupacji działał w ZWZ-AK, w którym zajmował się m.in. organizacją oddziałów partyzanckich na Podhalu i w powiecie miechowskim. Od sierpnia 1941 do stycznia 1945 roku był dowódcą batalionu, którego zadaniem było niszczenie niemieckich obiektów telekomunikacyjnych w Krakowie. Został za to odznaczony Krzyżem Walecznych i Srebrnym Krzyżem Zasługi. Jego żona Stanisława Hryckowian była kapitanem AK i adiutantem generała Augusta Fieldorfa „Nila”. Po fałszywym nazwiskiem kolejarza Walentego Gadnickiego, generał „Nil” zamieszkał u niej w Warszawie, pod koniec roku 1942. Przez jej ręce (wówczas jeszcze Stanisławy Wierzbickiej) przechodziły ważne dokumenty niepodległościowej konspiracji.

Jan Hryckowian na początku 1945 roku zgłosił się do Rejonowej Komendy Uzupełnień w Krakowie, przydzielono go do korpusu oficerów służby sprawiedliwości LWP. Pracował w Najwyższym Sądzie Wojskowym. Był sędzią orzekającym m.in. w procesie pokazowym pułkownika Jana Rzepeckiego i innych oficerów AK i WiN. W sprawach tych zapadły wyroki śmierci i długoletniego więzienia. W marcu 1947 roku został szefem Wojskowego Sądu Rejonowego nr 1 w Warszawie. Wtedy właśnie wydał najwięcej wyroków śmierci. Było ich co najmniej 16, w tym w pokazowym procesie Witolda Pileckiego. Nigdy nie został osądzony za swoje zbrodnie.

« Powrót do Leksykonu