Grabda Stanisław

Stanisław Grabda ps. Bem – ur. 3 grudnia 1916 r. w Przededworzu, zm. 15 kwietnia 1952 r. w Kielcach, porucznik AK i NSZ, Żołnierz Wyklęty. Podczas kampanii wrześniowej brał udział w bitwie nad Bzurą. Został ranny i dostał się do niewoli, z której udało mu się uciec. Wstąpił do Związku Jaszczurczego. Za zgodą Komendanta Powiatowego ZJ przeszedł do NOW, gdzie jako zawodowy żołnierz prowadził szkolenia taktyczne o charakterze dywersyjnym. Następnie był instruktorem  V Okręgu Wojskowego NSZ. Zakładał liczne placówki na Kielecczyźnie i Lubelszczyźnie, inwentaryzował broń i ekwipunek, zbierał informacje mające znaczenie społeczne, polityczne i gospodarcze, szczególnie dotyczące działalności PPR oraz GL i AL. Jego oddział wszedł w skład 204. Pułku Piechoty Ziemi Kieleckiej NSZ, na podstawie którego sformowano Brygadę Świętokrzyską.

Na skutek konfliktu z dowództwem w nocy z 28 na 29 listopada 1944 roku opuścił Brygadę Świętokrzyską wraz ze swoją kompanią i włączył ją w skład Batalionu Szturmowego „Tobruk” 106 Dywizji Ziemi Miechowskiej AK. W jego szeregach walczył niemal do dnia rozwiązania AK. Po wojnie poszukiwany był przez NKWD i UB, dalej działał w konspiracji. W ramach amnestii ujawnił się w 1947 roku w Poznaniu, a w styczniu 1950 roku został aresztowany.  Wojskowy Sąd Rejonowy w Kielcach, po dwóch latach tortur, na podstawie fałszywych dowodów skazał go na karę śmierci za „zbrodniczą działalność na rzecz obcego państwa”. Wyrok został wykonany 15 kwietnia 1952 roku, miejsce pochówku pozostało nieznane.

« Powrót do Leksykonu