Powstanie wielkopolskie
[ Strona informacyjna: Powstanie wielkopolskie ]
[ Krótko ] [ Przyczyny ] [ Przebieg ] [ Skutki ]
[ Filmy ] [ Książki ] [ Muzyka ] [ Wykłady ]
Powstanie wielkopolskie było zbrojnym wystąpieniem polskich mieszkańców Wielkopolski przeciwko państwu niemieckiemu wkrótce po zakończeniu I wojny światowej. Polacy domagali się powrotu ziem zaboru pruskiego do Polski, która w tym czasie umacniała swą niepodległość. Zakończone było pełnym sukcesem, mimo to przez wiele lat nie cieszyło się wielkim prestiżem. W okresie międzywojennym, z przyczyn politycznych było w cieniu głównie Legionów Polskich Józefa Piłsudskiego.
W czasie II wojny światowej tereny, na których wybuchło Powstanie wielkopolskie zostały wcielone do III Rzeszy, a Powstańcy wielkopolscy byli przewidziani do eksterminacji w pierwszej kolejności. W PRL dopiero przemiany polityczne, spowodowane wydarzeniami Poznańskiego Czerwca w 1956 roku, pozwoliły na rozpoczęcia badań nad Powstaniem Wielkopolskim. Późniejsze wydarzenia związane z komunistycznymi rządami w Polsce (Grudzień 1970, Sierpień 1980, stan wojenny) sprawiły, że badacze i opinia publiczna po transformacji ustrojowej znów zapomniały o Powstaniu wielkopolskim. Przyćmione też kultem Powstania warszawskiego, zostało zapomniane na kilka lat.
Marsz zwycięstwa organizowany w Poznaniu przez kibiców Lecha Poznań w rocznicę podpisania rozejmu w Trewirze.
Ogromną rolę w przywróceniu Powstania wielkopolskiego do masowej świadomości Polaków odegrali kibice Lecha Poznań, którzy jako pierwsi zaczęli organizować oddolnie duże obchody rocznic wybuchu tego niepodległościowego zrywu Wielkopolan, a także wykłady czy konkursy dla dzieci związane z Powstaniem wielkopolskim.
Wielkopolanie słusznie są dumni ze swojego Powstania. Było przygotowywane przez wiele lat i przeprowadzone niemal perfekcyjnie. Więcej: Przyczyny wybuchu Powstania wielkopolskiego. Iskrą zapalną Powstania wielkopolskiego stał się przyjazd Ignacego Paderewskiego do Poznania. Uroczysta, patriotyczna atmosfera została zakłócona przez Niemców, którzy podczas manifestacji 27 grudnia 1918 roku próbowali zademonstrować swoją siłę. Tego dnia, około godziny 17:00 padły pierwsze strzały.
Walki o Poznań zakończyły się 6 stycznia zdobyciem stacji lotniczej na Ławicy. Dowódcy Powstania z Poznania przekazali wkrótce po rozpoczęciu walk w mieście hasło dla prowincji: „Nie należy dłużej czekać!”. Dzięki temu walki szybko rozprzestrzeniły się niemal na całą Wielkopolskę. Zobacz: Przebieg Powstania wielkopolskiego.
Powstanie wybuchło też w odpowiednim momencie, kiedy w Niemczech trwało zamieszanie związane z bieżącą polityką i nie udało się szybko zorganizować ekspedycji do Wielkopolski. Ważnym elementem było też natychmiastowe przejęcie przez Polaków wszystkich podstawowych instytucji. Urzędy, poczta, administracja i banki funkcjonowały bez większych utrudnień.
Wielkopolski zryw zakończył się sukcesem, ponieważ miał też dyplomatyczne wsparcie, głównie w osobie Romana Dmowskiego, który przebywał na konferencji pokojowej w Paryżu. Sprawa włączenia Wielkopolski do odrodzonej niepodległej Polski uzyskała poparcie państw zachodnich, zwłaszcza Francji. Powstanie zakończył rozejm podpisany 16 lutego 1919 roku w Trewirze, a 28 czerwca 1919 roku traktat wersalski przyznawał Polsce niemal wszystkie tereny zajęte przez Powstańców wielkopolskich oraz Leszno, Kępno, Rawicz, Zbąszyń, Chodzież i Nakło.
Tym samym „najdłuższa wojna nowoczesnej Europy” i Powstanie wielkopolskie zakończyły się sukcesem. Polska, wraz z Wielkopolską, po 123 latach została przywrócona na mapy świata.