Kiszczak Czesław

Czesław Kiszczak – ur. 19 października 1925 r. w Roczynach, zm. 5 listopada 2015 r. w Warszawie, generał LWP, szef Zarządu II Sztabu Generalnego WP i szef Wojskowej Służby Wewnętrznej, działacz komunistyczny, minister spraw wewnętrznych, Prezes Rady Ministrów PRL, poseł IX kadencji Sejmu, bliski współpracownik Wojciecha Jaruzelskiego, wicepremier tzw. pierwszego niekomunistycznego rządu w Polsce.

Ojciec Czesława Kiszczaka był hutnikiem i w połowie lat 30. stracił pracę za działalność komunistyczną. W czasie II wojny światowej Czesław Kiszczak najpierw znalazł się na robotach przymusowych we Wrocławiu, a w 1943 roku skierowano go na wschód do prowizorycznego obozu na Pustyni Błędowskiej. Po ucieczce przebywał w Krakowie. Został ujęty w łapance i wysłany do Wiednia, do pracy na kolei. Tam zetknął się z komunistami austriackimi, po wkroczeniu do miasta Armii Czerwonej był organizatorem milicji ludowej.

W maju 1945 roku wrócił w rodzinne strony i zapisał się do PPR. W 1945 roku ukończył w Łodzi Centralną Szkołę Partyjną PPR, skąd skierowano go do wojska jako oficera. PPR wysłał go do działającego w strefie kontrwywiadu wojskowego Głównego Zarządu Informacji Wojska Polskiego. W latach 1946-1947 przebywał w Londynie, gdzie jako pracownik Polskiej Misji Wojskowej rozpracowywał środowisko związane z armią generała Władysława Andersa.

Od 1951 roku był Szefem Wydziału Informacji 18 Dywizji Piechoty w Ełku. W czasie czystek w wojsku Czesław Kiszczak złożył Szefowi GZI raport obciążający m.in. Wacława Komara, Stanisława Flato i Józefa Kuropieskę. W 1957 roku rozpoczął służbę wojskową w następcy GZI – Wojskowej Służbie Wewnętrznej. Od 1965 roku był Szefem Zarządu WSW Marynarki Wojennej, a później Szefem Zarządu WSW Śląskiego Okręgu Wojskowego. W 1967 roku został Zastępcą Szefa WSW gen. Teodora Kufla. Ukończył kurs operacyjno-strategiczny w Akademii Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych ZSRS.

W 1972 roku został Szefem Zarządu II Sztabu Generalnego LWP, czyli instytucji prowadzącej wywiad wojskowy. W 1978 roku został mianowany Zastępcą Szefa Sztabu Generalnego Ludowego Wojska Polskiego, a od 1979 roku był Szefem WSW. W 1981 roku został ministrem spraw wewnętrznych i jednym z najbliższych współpracowników Wojciecha Jaruzelskiego. Brał udział w organizowaniu stanu wojennego, był członkiem WRON. Według gen. Władysława Pożogi był w 1985 roku inicjatorem akcji Hiacynt, wymierzonej w środowisko homoseksualistów.

W latach 1986-1990 był członkiem Biura Politycznego KC PZPR. Był gospodarzem i uczestnikiem rozmów w Magdalence i prac Okrągłego Stołu. W lipcu 1989 roku został desygnowany na premiera, ale nie zdołał utworzyć rządu. W tzw. pierwszym niekomunistycznym rządzie w Polsce został wicepremierem i ministrem spraw wewnętrznych. 6 lipca 1990 roku wycofał się z życia politycznego. Według Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjne, Czesław Kiszczak wraz z Wojciechem Jaruzelskim mieli w 1989 roku wydać polecenie zniszczenia stenogramów posiedzeń KC PZPR.

Po transformacji ustrojowej Czesław Kiszczak został postawiony kilkakrotnie przed sądem:

– w 1996 roku został uniewinniony od zarzutu napisania szyfrogramu umożliwiającego MO użycie broni wobec strajkujących,
– w 2004 roku został uznany winnym przyczynienia się do śmierci górników z Kopali Wujek i Kopalni Manifest Lipcowy w grudniu 1981 roku,
– w lutym 2007 roku miał zapaść wyrok sądu apelacyjnego w sprawie z 2004 roku, jednak Czesław Kiszczak nie uczestniczył w procesie z powodu choroby,
– we wrześniu 2007 roku dwóch działaczy LGBT – Szymon Niemiec i Jacek Adler – złożyło do IPN wniosek o ściganie gen. Kiszczaka za wydanie rozkazu rozpoczęcia akcji Hiacynt,
– w kwietniu 2008 szczeciński oddział IPN wysłał do sądu akt oskarżenia o wyrzucenie z pracy przez Czesława Kiszczaka w 1985 roku pracownika podlegającego MSW za posłanie córki do I komunii,
– w licu 2008 roku sąd orzekł, że Czesław Kiszczak ponosi „winę nieumyślną” za przyczynienie się do śmierci górników z Kopalni Wujek i umorzył sprawę,
– w lutym 2010 roku rozpoczął się czwarty proces Czesława Kiszczaka oskarżonego o przyczynienie się do śmierci 9 górników z Kopalni Wujek, a 26 kwietnia 2011 roku warszawski Sąd Okręgowy uniewinnił generała,
– 12 stycznia 2012 roku Sąd Okręgowy w Warszawie w procesie dotyczącym stanu wojennego uznał winę Czesława Kiszczaka z tytułu członkostwa w związku przestępczym o charakterze zbrojnym i skazał go na 4 lata pozbawienia wolności, łagodząc ją na podstawie amnestii z 1989 roku do 2 lat i warunkowo zawieszając ją na 5 lat, z uwagi na wiek i stan zdrowia oskarżonego,
– w lipcu 2014 roku sąd apelacyjny uznał, że generał Czesław Kiszczak może uczestniczyć w procesach sądowych, a w czerwcu 2015 roku apelacja została oddalona i wyrok stał się prawomocny.

Czesław Kiszczak unikał rozpraw i wyroków ze względu na stan zdrowia, jednocześnie w mediach pojawiały się jego zdjęcia pokazujące, że cieszy się niezłym zdrowiem. Nigdy więc nie został ukarany za swoją działalność.