Gdańsk

Gdańsk – miasto na prawach powiatu w północnej Polsce, położone nad Morzem Bałtyckim, u ujścia Motławy do Wisły, nad Zatoką Gdańską. Gdańsk uznawany jest za symboliczne miejsce wybuchu II wojny światowej oraz początku upadku komunizmu w Europie Środkowej. Od 1920 roku istniał jako Wolne Miasto Gdańsk. Polska odpowiadała za politykę zagraniczną i obronną miasta, koleje, pocztę, miała także składnicę wojskową na Westerplatte, prawo swobodnego używania portu gdańskiego, a samo miasto było w unii celnej z Polską.

W 1933 roku, po dojściu nazistów do władzy i utworzeniu III Rzeszy, rozpoczęły się prowokacje antypolskie oraz prześladowania polskich działaczy i organizacji. 1 września 1939 roku salwa z okrętu Schleswig-Holstein na Westerplatte stała się symbolem rozpoczęcia II wojny światowej. W rezultacie konferencji poczdamskiej Gdańsk wrócił do Polski. Od połowy 1945 roku Gdańsk był celem licznych transportów przymusowych wysiedleńców z Kresów Wschodnich. Podczas wydarzeń Grudnia 1970, rozpoczął się strajk w Stoczni Gdańskiej. Doszło do walk ulicznych i starć z organami bezpieczeństwa. 31 sierpnia 1980 roku podpisano porozumienia sierpniowe kończące falę protestów robotniczych i strajków. Porozumienie gwarantowało między innymi powstanie pierwszych niezależnych związków zawodowych. Wydarzenia te przyjmuje się jako początek procesu obalenia systemu komunistycznego we Europie Wschodniej.

« Powrót do Leksykonu