Wilno

Wilno – stolica Litwy położona nad rzeką Wilią. Do 1795 roku stolica Wielkiego Księstwa Litewskiego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Jest to największe pod względem powierzchni miasto krajów bałtyckich. Wielki ośrodek religijny, znajduje się tutaj ponad 40 kościołów rzymskokatolickich, w tym sanktuarium Matki Bożej Ostrobramskiej i sanktuarium Miłosierdzia Bożego, a także ok. 20 cerkwi prawosławnych i inne. Wilno jest głównym ośrodkiem polskiej kultury i nauki na Litwie. Od czasów unii w Krewie miasto związane jest z Rzeczpospolitą, a od 1569 roku, czyli unii lubelskiej staje się częścią Rzeczpospolitej Obojga Narodów.

W 1795 roku miasto znalazło się w zaborze rosyjskim i stało się stolicą guberni. W XIX wieku Wilno było miejscem rozwoju licznych patriotycznych organizacji np. filaretów, filomatów. Tutaj pisał Adam Mickiewicz i Juliusz Słowacki. Według spisu ludności z 1897 roku, w Wilnie Litwini stanowili 2% ludności, a Polacy 30,1%. Po I wojnie światowej Wilno zostało przyłączone do Polski po tzw. buncie Żeligowskiego. W czasie II wojny światowej było okupowane przez Sowietów, a następnie przez Niemców. AK w ramach akcji Burza i operacji Ostra Brama pomagała Sowietom zdobyć Wilno. Zostali oni później aresztowani przez NKWD, a Wilno zostało włączone do ZSRS. Ludność polska została wysiedlona przez władze sowieckie. Od 17 września 1991 roku Wilno jest stolicą niepodległej Litwy.

« Powrót do Leksykonu